سیستان و بلوچستان نیازمند پژوهش های گسترده - مجله رویای کره ای

به گزارش خبرنگاران به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سید منصور سید سجادی، سرپرست کاوش های باستان شناسی شهر سوخته در پویش فرهنگی حمایت از هم وطنان سیل زده استان سیستان و بلوچستان با بیان این مطلب توضیح داد: کمبود این دست از پژوهش ها باعث شده تا نام این منطقه تنها و به شکل عجیبی با داستان های شاهنامه عجین شود و اسناد و مدارک تاریخی مکتوب دیگر کمتر مورد توجه قرار گیرند.

او در ادامه با اشاره به وجوه تاریخی و جغرافیایی سرزمین سیستان (بخش شمالی استان سیستان و بلوچستان) به بیان مختصری از شگفتی های شهر سوخته به عنوان یکی از عظیم ترین شهرهای فلات ایران یا به عبارتی آزمایشگاهی بزرگ در بیابانی کوچک پرداخت و گفت: کشفیات شهر سوخته نه تنها از نظر فرهنگ مادی و عینی دارای اهمیت زیادی در زمینه های گوناگون فرهنگ است بلکه یافته های آن نه به شکل مستقیم بلکه در رابطه با کار مورخان تاریخ مذاهب ایرانی پیش از اسلام و تاریخ مهاجرت های اقوام ایرانی به فلات ایران اهمیت بیشتری پیدا می نماید.

او با تشریح ویژگی های بناهای اصلی، گورستان، سفال ها و یافته های منحصر به فرد این محوطه تاریخی اضافه کرد: موقعیت خاص طبیعی شهر سوخته و وجود لایه های شوره و نمک در شهر به حفاظت نمونه های باستانی و اشیا آن کمک فراوان نموده و نمونه های مواد آلی که معمولا در کاوش های باستان کمتر بدست می آیند در آن جا بخوبی باقی مانده اند.

سرپرست کاوش های باستان شناسی شهر سوخته به عنوان آخرین نکته به بعضی از نشانه هایی که با آب مرتبط اند، در سفال های شهرسوخته اشاره نمود و گفت: شکل جریان آب به تنهایی و یا در ترکیب با نقوش دیگر طبیعی روی بعضی از اشیای این محوطه دیده می شود که البته بیشتر به ظروف سفالی مرتبط می شوند.

بلوچستان نیز مانند سیستان یک سرزمین پاره پاره شده است

روح الله شیرازی رییس پژوهشکده باستان شناسی نیز در ادامه این نشست به بیان مختصری از فرهنگ و تمدن حوضه بمپور و کاجو و ویژگی های منطقه بلوچستان (بخش جنوبی استان سیستان و بلوچستان) پرداخت و گفت: از نظر جغرافیایی، سرزمین بلوچستان را می توان به دو بخش عمده شامل منطقه سرحد در شمال و مکران در جنوب تقسیم کرد.

او با بیان اینکه بلوچستان نیز مانند سیستان یک سرزمین پاره پاره شده است، توضیح داد: بخش زیادی از این منطقه طبق معاهدات اجرا شده در قرن 13میلادی امروزه در افغانستان و پاکستان قرار گرفته است.

شیرازی در ادامه به اقلیم و چشم انداز بلوچستان اشاره نمود و وجود معادن را از مزایای این منطقه و محدوده های منابع خاکی را از محدودیت های آن دانست و گفت: انواع غلات ، گیاهان ، میوه ها و... در این منطقه یافت می شوند.

او سازگاری ساکنان بلوچستان با جغرافیای منطقه را بسیار خوب توصیف کرد و اضافه کرد: اقتصاد معیشتی اهالی این منطقه مبتنی بر شبانی و رمه داری است و صنایع دستی هنوز در بعضی از روستاهای آن توسط زنان فراوری می شود.

رییس پژوهشکده باستان شناسی با اشاره به تاریخچه کاوش های باستان شناسی اجرا شده در این منطقه که طبق سفال های بدست آمده در 6دوره فرهنگی به هزاره سوم پیش از میلاد باز می شود، گفت: یکی از تفاوت های سفال بلوچستان در مقایسه با سفال سیستان تنوع در نقش و نگار است.

شیرازی اظهار کرد: بلوچستان پاکستان نیز مانند بلوچستان ایران از مناطق کوهستانی کم ارتفاع، رودخانه های فصلی و دشت های میان کوهی کوچک تشکیل شده و غنای کشاورزی، پوشش گیاهی و تنوع اقلیمی نیز در آن همانند بلوچستان ایران به چشم می خورد.

این باستان شناس در ادامه به مقایسه ویژگی های یافته ها باستانی بدست آمده و مشابهت های فرهنگی بلوچستان ایران و پاکستان پرداخت و گفت: سفال و دیگر مواد فرهنگی بدست آمده از گورستان شاهی تمپ متعلق به هزاره سوم قبل از میلاد که در حوزه رود نیهینگ واقع شده است از یک طرف نشان دهنده شباهت های زیاد با محوطه های باستانی ایران، بویژه بمپور و از طرف دیگر با فرهنگ کولی در جنوب بلوچستان پاکستان است.

او در ادامه به هنر صخره ای در دره کاجو اشاره نمود و اضافه کرد: آنالیز های باستان شناسی در این محوطه به شناسایی نقوش صخره ای منحصر به فردی انجامید که تاریخ گذاری آنها بسیار سخت است ولی طبق مشابهت این نقوش با نقوش سفال ها می توان اطلاعاتی از آنها دریافت کرد.

آب مایه حیات و سرچشمه شکل گیری تمدن های بشری

جبرئیل نوکنده، رییس موزه ملی ایران نیز در این نشست با اشاره به اتفاقات طبیعی اخیر که در جنوب شرق ایران به راه افتاده گفت: اگر از زاویه ای به جز تهدید به آب بنگریم، آب مایه حیات و سرچشمه شکل گیری تمدن های بشری است.

او اضافه کرد: از آنجایی که نهادی فرهنگی هستیم و نباید به مسائل روز جامعه بی توجه باشیم، این پویش باهمکاری موزه ملی ایران ، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، ایکوم ایران، جامعه هلال احمر، گروه مشق تاریخ و ... با کمک محمد حسینی فعال حوزه تاریخ و میراث فرهنگی برگزار گردید.

او در ادامه یکی از وظایف موزه ها را جامعه محوری دانست و گفت: تمامی موزه ها از جمله موزه ملی ایران فرهنگ های مختلف را در فواصل تاریخ به نمایش می گذارند و امیدواریم به سهم خودمان با برگزاری این دست نشست ها جامعه را در این گونه مواقع حساس کنیم تا به کمک هم میهنانشان بشتابند .