وقوع زلزله های بزرگ چه ارتباطی با فصل سرما دارد؟ - مجله رویای کره ای

مهدی زارع در گفت وگو با پانا در پاسخ به این پرسش که آیا تعداد رخداد زلزله های بزرگ و مهم با فصول سال ارتباط دارد، اظهار کرد: به لحاظ آماری رخداد زلزله های مهم در زمستان یا فصول دیگر، تجمع بیشتری نشان نمی دهد. واقعیت این است که اگر در دی ماه زلزله بم تجربه شده است در فصل تابستان زلزله سنگچال، منجیل و سیرچ تجربه شده است. علاوه بر این زلزله های مهمی نیز در در شهریورماه اتفاق افتاده است. بنابراین چنین فرضیه ای که زلزله های شدیدتر مربوط به زمستان است، صحیح نیست.

این استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله با اشاره به تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن در وقوع زلزله گفت: تنها موضوعی که از لحاظ آماری می توان ارائه داد تغییرات آب وهوایی است. مطالعات نشان داده در مناطقی که باران های شدید حاره ای رخ می دهد و لرزه خیز هستند مخصوصا جنوب چین، تایوان، بخش هایی از ژاپن و اندونزی، وقتی فصل پرباران آغاز می شود تعداد زلزله های کوچک نیز فراوان تر می شود. در واقع حجم گسترده آب در شکستگی های گسل موجب می شود زلزله های فراوان کوچک شکل بگیرد.

وی با مقایسه پنجره 70 ساله آب و هوای ایران گفت: می توان زمستان های 1320 تا 1335 با زمستان های 1385 تا 1400 مقایسه کرد. اگر گفته می شود در پنجره 70 ساله، ایران دو و نیم تا سه درجه گرم تر شده است، باید دید که در این بازه چه تغییراتی در حجم، تعداد و اندازه زلزله ها اتفاق افتاده است. این گرم شدن در طولانی مدت با یکسری اتفاقات انسانی همراه شده است. یعنی بارندگی ها حدود 10 درصد در میانه 50 ساله کاهش یافته است در عین حال جمعیت نیز بالا رفته است. به عنوان مثال اگر تهران دو میلیون نفر جمعیت داشته اکنون به 10 میلیون نفر رسیده است و در این بازه زمانی حداقل 5 برابر شده است.

زارع شرح داد: تغییرات جمعیتی به متقاضیان آب افزوده است. متقاضیانی که به منظور استفاده در شرب، کشاورزی و صنعت بر روی آب های زیرزمینی فشار می آورند و این اقدامات موجب تخلیه آب های زیرزمینی می شود. یعنی در پنجره 70 ساله فقط افزایش دما رخ نداده بلکه افزایش جمعیت، افزایش متقاضیان آب و تخلیه سفره های زیرزمینی نیز رخداده است. بنابراین فاکتورهای متعددی در بهم ریختگی محیط دخالت می کنند.

این استاد زلزله شناسی گفت: در محدوده گسل هایی که از دشت هایی عبور می کند که آب های زیرزمینی تخلیه شده باشند، مناطقی دیده می شود که لرزه خیزی بیشتری را نشان می دهند و به خاطر حذف آب زیرزمینی زلزله خیزتر شده اند اما این موضوع که زلزله ها در زمستان بیشتر می شود، مطرح نیست و می توان فقط در ارتباط با آب و هوا در بازه 70 ساله مطرح کرد.