پِرتی 45 درصدی منابع در آموزش و پرورش - مجله رویای کره ای

علی الهیار ترکمن در گفت وگو با خبرنگاران، درباره راه چارههای صرفه جویی و تامین منابع مالی در آموزش و پرورش اظهار کرد: صرف نظر از مباحث بودجه ای و اینکه در یک سال مالی به چه مواردی احتیاج داشته باشیم و بخواهیم مسائل کوتاه مدت را حل کنیم باید نگاه کلی تری به بودجه داشته باشیم.

وی اضافه نمود: درباره علل کسری اعتبار و موانعی که باعث می گردد آموزش و پرورش نتواند به تعهدات مالی خویش پاسخ دهد نگاه علت محور داریم. یکی از مسائلی که آموزش و پرورش در سال های گذشته با آن روبرو بوده این است که در برخی زمان ها، مقطعی تصمیم گرفته و راهکار های کوتاه مدتی را اتخاذ و در همان سال مالی حرکت نموده است بدون آنکه بداند در آینده باید چگونه حرکت کند و موانع را رفع کند.

معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه مسائل امروز آموزش و پرورش در چند دهه گذشته شکل گرفته و چیزی است که در سه دهه و بتدریج در فرهنگ سازمانی آن نهادینه شده است اظهار کرد: این اشکالات طوری نیست که در شش ماه و یکسال و یک دوره کاری معین بتوانیم رفع کنیم. یک برنامه میان مدت معین ضروری است که با اجتناب از هرگونه شتاب زدگی و بدور از سیاست زدگی و صرفا با یک نگاه علمی بر حل مسائل متمرکز گردد.

الهیار ادامه داد: اگر به دنبال آن هستیم که مسائل آموزش وپرورش را ارتقا دهیم و چالش ها رفع کنیم چاره ای جز اتخاذ تصمیمات اساسی نداریم، هرچه جز این باشد ما را نیز همانند گذشتگان گرفتار یک چارچوب قالبی می نماید که نمی توانیم از یک محدوده معین فراتر برویم و مسائل آموزش و پرورش را حل کنیم.

وی با بیان اینکه اصلی ترین یاری را به این حوزه خارج شدن از سیطره قوانین عام در حوزه آموزش و پرورش می دانم مطرح نمود: اگر قرار باشد مسائل آموزش و پرورش را مدیریت و از ایجاد مسائل جدید جلوگیری کنیم باید از کلیشه ها خارج شویم. آموزش و پرورش یک ابر سیستم است و ابر سیستم ها برای آنکه درست حرکت نمایند احتیاج به یک انعطاف، استفاده از ظرفیت ها و اجرای برنامه ای دارند که با توجه به قواعد ساختاری خودشان طراحی شده باشد نه آنکه بخواهیم یک کلیشه را به اجبار بر قامت آن بپوشانیم.

معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: برنامه هایی در این زمینه داریم؛ تا امروز آموزش و پرورش به لحاظ قوانین و مقررات چیزی کم نداشته و همواره در دهه گذشته تصویب قوانین را داشته ایم و باید وارد اجرا شویم. اجرا، شکستن سنت ها و اتخاذ تصمیمات جدید است که برای به بار نشستن آنها به صبر و اعتماد احتیاج داریم. بطحائی رای اعتماد خوبی گرفت و باید این پشتوانه اعتمادی را داشته باشد تا تصمیماتی را اتخاذ کند که تاثیرات آن در جامعه تعلیم و تربیت معین باشد و مسائل ساختاری را حل نماید و بتوانیم بستر بهینه تری را برای آموزش و پرروش داشته باشیم.

الهیاری با بیان اینکه فارغ از بحث قواعد عام هم در ساختار نیروی انسانی و هم در حوزه تشکیلات و ساختار وزارت و ترکیب و تنوع منابع مالی برنامه هایی را برای آینده در نظر داریم که همگی مورد تاکید سند تحول هستند و ذیل زیرنظام ها شکل گرفته اند گفت: دو زیرنظام نیروی انسانی و تخصیص منابع مالی اگر در کنار یکیدیگر قرار بگیرند می توانند اهداف عالیه آموزش و پرورش را هدف گذاری نمایند و با رویکرد انعطاف گرا و جدید به حل مسائل بپردازند.

وی با اشاره به شکل گیری تدریجی مسائل آموزش و پرورش در سه دهه گذشته مطرح نمود: در دهه 60 با انفجار جمعیت دانش آموزی روبرو شدیم و علی رغم آنکه رشد جمعیت کشور حدود 1.5 درصد بود، در آموزش و پرورش رشد 3.5 درصدی جمعیت دانش آموزی را تجربه کردیم زیرا هم موالید و هم جمعیت لازم التعلیم افزایش یافته بود. اگر در آن موقع یک الگوی توسعه کمی معین وجود داشت و بر اساس اصول علمی توسعه کمی به موضوع ورود می کردیم امروز دچار یکسری مسائل که پرتی منابع در راس آن واقع شده است نمی شدیم.

معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش اضافه نمود: در آن موقع دیدگاه غالب این بود که برای پوشش دانش آموزان، سیاست اول جذب نیروی انسانی باشد. در آن سال ها فقط در طول یک سال حدود 103 هزار نیرو جذب شد بدون آنکه به روند توزیع، تثبیت و استفاده نیرو در شرایط بهینه، مورد توجه قرار بگیرد. این رویکرد اشتباه بود و باید بر اساس یک سری الگوی علمی توسعه شکل می گرفت. در چنین شرایطی سیالیت نیروی انسانی و درخواست های جابجایی و بکار گرفته نشدن نیرو در جای تخصصی خودش زیاد می گردد و عدم توجه به حوزه های جنبی چون تربیت بدنی و پرورشی افزایش و تمرکز نیرو در یک حوزه باعث برهم خوردن الگوها می گردد و نمی توانیم آنطور که ضروری است از نیروها استفاده بهینه کنیم.

الهیار با اشاره به بهره وری منابع انسانی اظهار کرد: اکنون بر اساس محاسبات اولیه، بهره وری بکارگیری منابع اعم از منابع مالی، فیزیکی و انسانی حدود 55 درصد است که قبلا 45 درصد بود. نرخ بهره وری با ساماندهی نیروی انسانی به 55 درصد رسیده است و ما هنوز 45 درصد پرت منابع داریم و از تبعاتش متاثر می شویم.

وی اضافه نمود: با بار اقتصادی نامناسب برنامه های درسی روبرو هستیم. اگر نتوانیم یک واحد درسی را بر اساس یک الگوی بهینه اجرا کنیم هم به منابع فیزیکی و هم انسانی بیشتری احتیاج پیدا می کنیم. معمولا یک تا 1.15 واحد مالی برای هر واحد آموزش باید صرف گردد در حالی که اکنون 1.45 واحد است و نشان می دهد باید از الگوهای بهینه استفاده کنیم.

معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه مدرسه باید در راس امور و اصلی ترین واحد اجرایی باشد در حالی که از سطح وزارتخانه تا مدرسه چندین لایه تعریف کردیم و ابتکار عمل را از مدرسه گرفته ایم گفت: 760 منطقه داریم که جمعیت 40 درصد آنها زیر 5000 نفر است. در حالی که در بسیاری کشورهای جهان برخی مدارس 5000 دانش آموز دارند. ما یک ساختار تعریف و بر مدرسه محیطش نموده ایم و اختیار عمل را از مدرسه گرفته ایم.

الهیار با اشاره به اینکه نحوه توزیع منابع نیز در بهره وری دخیل است، در یک منطقه نسبت دانش آموز به معلم 19 و در یک منطقه 25 ودر جای دیگر 40 است گفت: یک توزیع منابع انسانی نامتقارن و نامتعادل داریم که باعث می گردد قیمت تمام شده دانش آموزی تفاوت معنی داری داشته باشد. آموزش و پرورش محیط علمی است و باید الگوها نیز علمی باشند. سند تحول از ظرفیت های بخش غیردولتی در بهره وری منابع چشم پوشی ننموده و برای آن راه چاره معین دارد. اگر صرفا به منابع عمومی دولت تکیه کنیم قطعا نمی توانیم کاری از پیش ببریم. تعامل با بخش غیردولتی به منظور بالابردن قدرت و توان اعتبارات دولتی می تواند راهگشا باشد.