کاج کوک؛ درخت شگفت انگیزی که به سمت استوا رشد می نماید - مجله رویای کره ای

بیشتر درختان در کره خاکی، به صورت عمودی و راست قرار دارند، اما ممکن است بعضی از عوامل مانند رقابت در دریافت نور و فشارهای مکانیکی، مانع از رشد آن ها به صورت طبیعی شده و باعث گردد که بعضی از آن ها با زاویه و به صورت مورب رشد نمایند. کاج های کوک، نام یکی از این درختان شگفت انگیز است که برخلاف دیگر درختان و گیاهان، رشد آن ها به صورت زاویه دار و مورب یا به اصطلاح عامیه، کج است.

این درختان، بومی منطقه ای به نام نیوکالدونیا (New Caledonia: کالدونیای نو، مجموعه جزایری است که در تملک فرانسه بوده و در جنوب غربی اقیانوس آرام قرار گرفته است) در ملانزی (Melanesia) و در قاره اقیانوسیه است. هرچند امروزه می توان این درخت منحصربه فرد را در هر پنج قاره دنیا یافت. چرا که این درخت، با انواع اقلیم ها بویژه منطقه ها معتدل، نیمه گرمسیری و گرمسیری، سازگاری داشته و در هر جایی رشد می نماید. اما نکته قابل توجه در خصوص کاج کوک، زاویه دار رشد کردن آن است؛ و همین ویژگی مبنایی بر شناسایی و تشخیص این نوع درخت، از سایر درختان است.

درختانی که معمولا از ارتفاع بالایی برخوردار بوده و حتی نمونه هایی با بلندای 60 متر نیز مشاهده شده است. وجه تسمیه این درخت به کاج کوک، الگوبرداری آن از نام کاپیتان جیمز کوک است. فردی که در سفر دوم خود به سراسر دنیا، جزایر متعددی از جمله جزایر کالدونیای نو یا نیو کالدونیا را کشف کرد.

شاید تا همین چندسال پیش، هیچ محقق یا گیاه شناسی به این ویژگی خاص کاج کوک ها توجهی نمی کرد. تا اینکه پایان شخصی به نام مت ریتر (Matt Ritter)، در دانشگاه ایالتی پلی تکنیک کالیفرنیا در سن لوئیس اوبیسپو (San Luis Obispo)، متوجه خم شدن آن ها به سوی جنوب شد. البته وی برای اطمینان حاصل کردن از کشف خود، با یکی از همکاران خود در استرالیا تماس گرفت و تیم تحقیقاتی را ترتیب داد و متوجه شد که خمیدگی و زاویه دار بودن درختان کاج کوک، در استرالیا کاملا عکس درختان کاج کوک در کالیفرنیا و هاوایی است. در استرالیا، کاج کوک ها، همگی به جهت شمال خم شده بودند و این امر باعث تعجب و حیرت دانشمندان شد. تحقیقات ادامه یافت و پایان پس از آنالیز های اجرا شده، مت ریتر و تیم وی، پس از تحقیق روی 256 تاج کوس در 5 قاره، دریافتند که این نوع درختان کاج، همواره به سمت استوا خم می شوند.

جالب تر آنکه، هرچه فاصله آن ها از استوا بیشتر باشد، اندازه خمیدگی و زاویه دار بودن آن ها نیز، بیشتر است. به طور میانگین، اغلب کاج کوک ها با زاویه 8/50 درجه رشد می نمایند؛ البته نمونه ای در استرالیا وجود داشت که با زاویه ای حدود 40 درجه رشد نموده است.

با وجود تحقیقات گسترده ای که تیم مت ریتر، انجام داده است، همچنان راز اصلی این رفتار عجیب و شگفت انگیز درختان کاج کوک، برملا نشده است. ولی دانشمندان و محققان بر این باورند که محتمل است علت این نوع رفتار، نورگرایی (فتوتراپی) است. پدیده ای که براساس آن، گیاهان به سمت نور خورشید خم می شوند. در واقع ممکن است که کاج کوک ها، برای آن که بتوانند نور خورشید را در ارتفاعات بیشتر، بهتر دریافت نمایند، خود را کج نموده و خم رشد می نمایند.

هر چند در بسیاری از درختان، تمایل به خم شدن به سمت نور خورشید با حساسیت آن ها نسبت به گرانش زمین که به نام پدیده ی زمین گرایی معروفیت دارد، متعادل شده و این امر باعث می گردد که درختان و گیاهان به صورت عمودی و صاف، رشد نمایند. تعادلی که دانشمندان معتقدند در درختان کاج کوک، وجود ندارد و آن هم احتمالا عدم توانایی این درختان شگفت انگیز در برقراری این تعادل است.