جزئیات تازه از فوت 5 کولبر ایرانی در مرز ترکیه؛ کارشکنی ترکیه - مجله رویای کره ای

اعتماد در ادامه نوشت: متین اصلانی فرزند عثمان، یاور اصلانی فرزند لقمان، بیلن احمدی فرزند صادق، کامران کمال مقدم فرزند حاتم و پیمان خدری فرزند خورشید، 5 کولبر ساکن روستای مرزی کوران از توابع منطقه صومای برادوست بودند که از صبح روز دوشنبه 29 دی ماه برای حمل و فروش کالا، راهی معابر غیررسمی مرزی به سمت روستا های ترکیه شده بودند، اما ظهر دوشنبه و پس از وقوع بهمن مفقود شدند. تا روز چهارشنبه، اخبار رسیده آمیخته ای از بیم و امید بود. ظهر آدینه، خبر نهایی رسید؛ با همان قدرت ویران نماینده ای که از تحمل مان خارج است، با همان طعم تلخی که هیچ وقت آماده چشیدنش نیستیم...

عصر دیروز، وقتی پیکر این کولبران، در گورستان کوران زیر خاک آرام گرفت، مردم محلی خبر دادند که دولت ترکیه، تا ظهر دوشنبه و یک هفته پس از وقوع این حادثه تلخ، نه تن ها هیچ گونه همکاری با دولت ایران نداشته، مرزبانان ترکیه، ساکنان روستای کوران را که برای جست وجو و نجات هموطنان مان به سمت مرز رفته بودند، تهدید به شلیک مستقیم نموده اند.

شنیده ها همچنین حکایت از آن دارد که ظرف یک هفته گذشته، تمام درخواست ها و رایزنی های مقامات ایران با سفیر ترکیه در ایران برای دریافت مجوز ورود اهالی کوران به روستای کردنشین دریشک و از روستا های مرزی ترکیه بی نتیجه مانده، چون دولت ترکیه، تا ظهر دوشنبه، ورود هر تبعه ایرانی به خاک کشور خود را انکار نموده، اما مدعی بوده که اگر هم فردی از اتباع ایرانی، از معابر غیر رسمی و به صورت غیرقانونی پا به خاک کشور ترکیه گذاشته، یا عامل ترور بوده یا قصد تعرض به خاک این کشور داشته و بنابراین، لزومی به امدادرسانی نیست.

به دنبال این شنیده ها، بعضی منابع مطلع هم گفتند که در نهایت، هنگ مرزی ایران، با هدف یاری به مرزنشینان هموطن، مجوز به عبور مجاز از گذرگاه مرزی ایران و ترکیه داده و در نهایت، از ظهر دوشنبه و در هشتمین روز بعد از وقوع بهمن و در حالی که دیگر هیچ امیدی به زنده ماندن کولبران مدفون زیر آوار برف نبوده، مردمان کوران پس از ساعت ها جست وجو، پیروز شده اند جسد یخ بسته 5 کولبر ایرانی را از زیر خروار ها برف بیرون بکشند.

محلی ها، گفتند که از نماینده سازمان پزشکی قانونی حاضر در منطقه که جواز دفن کولبران فوت شده را صادر می کرد، شنیدند که متوفیان، حداکثر تا 5 دقیقه بعد از دفن شدن زیر بهمن، زنده بوده اند و شدت سنگینی بهمن در حدی بوده که تمام منافذ تنفسی کولبران، در همان ثانیه های اول، مسدود شده است.

ظرف سال های گذشته، دولت ایران، بار ها اعلام نموده که شرایط معیشت مرزنشینان استان آذربایجان غربی را باید متفاوت از شرایط مشابه در استان های کرمانشاه و کردستان تحلیل کرد. مسوولان دولتی مدعی هستند که در شمال استان آذربایجان غربی و در روستا های واقع در منطقه مرزی ایران و ترکیه، کولبر و کولبری مفهوم ندارد، چون اصلا در این منطقه، معبر کولبری وجود ندارد برخلاف آنکه در جنوب استان و در شهرستان هایی همچون پیرانشهر و سردشت، به دلیل فعالیت بازارچه های مرزی، کولبری یک شغل شناخته شده است که از امکاناتی همچون دفترچه کولبری و معافیت واردات محدود هم بهره مند می گردد.

به زبان ساده، مسوولان دولتی، با بی جواب گذاشتن این ابهام که اگر در یک منطقه مرزی، دولت نتوانسته بازارچه مرزی را فعال نگه دارد، بازارچه تعطیل، چاره ای جز حمل غیرمجاز کالا برای مرزنشین باقی نمی گذارد، تاکید و اصرار دارند که پدیده کولبری فقط در مناطقی معنا پیدا می نماید که بازارچه مرزی دایر باشد و در واقع، به جای حل مساله که چیزی نیست جز چگونگی تامین معاش مرزنشینان، صورت مساله را پاک می نمایند و هرگونه حمل کالا به آن سوی مرز توسط مرزنشین بی معاش را به جرم و غیرقانونی و غیررسمی ملقب می نمایند.

آزاد یوسفی راد؛ روزنامه نگار ساکن ارومیه و سردبیر نشریه ولات، می گوید: وقتی از مقامات درباره شرایط معیشت کولبران منطقه مرزی ارومیه پیگیری می کنیم، به کل منکر وجود پدیده کولبری در این شهرستان می شوند و با تسامح، از واژه عابر غیرمجاز استفاده می نمایند. ارومیه 5 بخش دارد که مناطق سیلوانا و صومای برادوست، از جمله مناطق این شهرستان است و روی نوار مرزی با ترکیه قرار گرفته و فاصله روستای کوران (از توابع صومای برادوست) با اولین روستای مرزی ترکیه کمتر از 10 کیلومتر است به این معنا که شما با یک کوهپیمایی 3 ساعته به این روستای مرزی می رسید.

بنا به اطلاعاتی که به خبرنگار ما رسیده، از ابتدای سال 2020 میلادی (بهمن 1398) تا 29 دی 1399، 16 کولبر در نوار مرزی ایران و ترکیه، هدف شلیک مستقیم مرزبانی ترکیه قرار گرفته اند و از این تعداد، 5 نفر کشته و 11 نفر مصدوم شده اند، اما نکته مهم این است که تعداد کولبران مصدوم و قربانی شلیک مستقیم مرزبانی ترکیه، از نیمه سال جاری افزایش داشته به این معنا که به نظر می رسد کدورت های سیاسی ناشی از اختلافات منطقه ای دولت های ایران و ترکیه و همچنین، بهره برداری منفعت طلبانه دولت ترکیه از شرایط مالی ایران، از مهم ترین دلایل افزایش حملات تهاجمی مرزبانی ترکیه به کولبران ایرانی ظرف ماه های اخیر است.

با وجود آنکه دولت ترکیه مدعی است تعداد زیادی از افرادی که به صورت غیرمجاز از مرز شرق و جنوب شرق این کشور وارد منطقه کردنشین ترکیه می شوند، قصد حرکات تروریستی و ایجاد تفرقه دارند و کوشش می نماید با این توجیه، برخورد مسلحانه با ورودی های غیر مجاز را، منطقی و حتی قانونی جلوه دهد، اما حتی ضرورت مبارزه با تروریسم، نافی لزوم رعایت حقوق انسانی شهروندان یک کشور نیست. ضرورت مبارزه با تروریسم، حتی مجوزی برای زیر پا گذاشتن حقوق انسانی شهروندان یک کشور نیست.

تا امروز و با گذشت یک هفته از حادثه تلخ فوت 5 کولبر ایرانی در خاک ترکیه و ممانعت مرزبانی کشور همسایه از هر گونه امدادرسانی به حادثه دیدگان و مخالفت با انتقال اجساد به خاک ایران، دولت ترکیه هیچ واکنشی نسبت به این حادثه تلخ نداشته و البته تا عصر دوشنبه 6 بهمن ماه، دولت ایران هم صرفا به تایید مفقودی این 5 کولبر اکتفا کرد و شنیده ها از منابع محلی در منطقه صومای برادوست حکایت از آن دارد که حتی نیروی امدادی هم برای یاری به مردم کوران و جست وجوی مفقودان اعزام نشد.

ساعات پایانی دوشنبه شب 6 بهمن ماه، روابط عمومی وزارت امور خارجه به نقل از سخنگوی این وزارتخانه بیان کرد: بر اساس جزییات دریافتی از ادارات ذی ربط، در پی سقوط بهمن و مفقود شدن 5 نفر از کولبران ایرانی در منطقه مرزی ایران و ترکیه، وزارت خارجه در کنار تماس های تلفنی و دیدار سرکنسول کشورمان در ارزروم و پیگیری های ستاد بحران استان آذربایجان غربی، با ارسال دو فقره یادداشت به مقامات ترکیه؛ از طرف سفارت ایران در آنکارا به وزارت خارجه ترکیه و از طرف اداره کل کنسولی به سفارت ترکیه در تهران، خواهان مجوز ورود تیم تفحص هلال احمر ایران به محل حادثه و همکاری نیرو های ترکیه با آنان جهت یافتن این عزیزان شد که البته این کوشش ها تا انتقال پیکر ها به کشور ادامه خواهد داشت.

بر اساس آخرین گزارش های دریافتی، اتباع ایرانی مفقود شده در مرز ترکیه، متاسفانه جان خود را از دست داده اند. البته جنازه آن ها پیدا شده که پس از انجام هماهنگی های معمول به کشورمان منتقل خواهند شد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی که ظهر روز دوشنبه در نشست خبری با خبرنگاران، درباره شرایط کولبران مفقود در خاک ترکیه، اظهار بی اطلاعی محض نموده بود، در ساعات پایانی دوشنبه شب، ضمن تشکر از همکاری مقامات مرزی و هلال احمر ترکیه تاکید نمود: مسوولان مرزی همیشه تاکید داشته اند که اتباع کشورمان، از عبور غیرمجاز از مرز خودداری نمایند تا با توجه به شرایط منطقه، گرفتار شرایط تاسف بار پیش آمده برای این 5 هموطن نشوند.

یوسفی راد؛ روزنامه نگار متولد منطقه سیلوانا می گوید: در منطقه مرزی، حتما عبور و مرور غیر رسمی اتفاق می افتد. اگر در حین این عبور و مرور غیررسمی، کالای بدون مجوز هم حمل گردد، جرمی رخ داده و مسوول رسیدگی به جرم و صدور حکم و مشخص مجازات، قاضی و یک مرجع قضایی است. نمی گردد صادر نماینده حکم و مجری مجازات، یک نفر باشد. مرزبانی ترکیه، طی سال های گذشته، بار ها آمر مجازات علیه اتباع ایرانی و به خصوص، کولبران بوده با این توجیه که معابر رسمی این کشور برای کولبری مسدود است و هرگونه ورود غیرمجاز به خاک این کشور جرم است. ظرف سال های گذشته، کولبران ایرانی به دفعات توسط مرزبانی ترکیه هدف شلیک مستقیم و حتی شلیک به سر قرار گرفته اند در حالی که مرزبان می توانست با شلیک تیر هوایی یا حتی هشدار به ایست و شلیک زمینی، ورود غیرمجاز را متوقف کند.

یوسفی راد با انتقاد شدید از رفتار دولت ترکیه در قبال استمداد مردم محلی و مسوولان استان می گوید: ظرف روز های گذشته، وقتی از استانداری آذربایجان غربی با سفارت ترکیه در ایران تماس گرفته شد، مسوولان سفارت در پاسخ به درخواست استاندار برای صدور مجوز تردد امدادگران و انجام عملیات جست وجوی حادثه دیدگان در خاک ترکیه و در روستای دریشک که محل وقوع بهمن بود، منکر هرگونه ورود به خاک این کشور شده و گفته بودند که اصلا ترددی در نوار مرزی ما اتفاق نیفتاده که ما به شما مجوز تجسس و پرواز بالگرد در منطقه مرزی بدهیم.

روز دوشنبه، بالاخره بعد از یک هفته، اجازه ورود به خاک ترکیه صادر شد و بیش از 100 نفر از اهالی روستای کوران، راهی محل حادثه در خاک ترکیه شدند در حالی که دیگر چیزی جز جسد، آنجا وجود نداشت. باید مادران این کولبران را می دیدید که چطور پای جسد فرزندان شان شیون می کردند. مردم این منطقه هیچ راهی برای امرار معاش ندارند. اغلب روستا های صومای برادوست، مثل خانه ارواح، خالی از سکنه شده، چون در این منطقه، بارندگی نیست و آب نیست و کشاورزی نیست و زمستان در این منطقه 5 ماه طول می کشد.

مردمی که از روستا های صومای برادوست به ارومیه پناه آورده اند هم حال و اوضاع بهتری ندارند و حاشیه نشین شهر شده اند و با کارگری روزمزد، زندگی شان را می گذرانند. وقتی در یک منطقه حاصلخیز، همه امکانات از دست رفته، چرا جوان این منطقه کولبری نکند؟ فکر می کنید کولبری در این منطقه آسان است؟ مرداد ماه به صومای برادوست بیایید، زمین ها خشک و بیابان است ولی جاده کوهستانی منطقه، زیر 4 متر برف فرو رفته. جوان این منطقه می داند که اگر می رود برای کولبری، یعنی می رود به استقبال مرگ. اگر شانس بیاورد و هدف شلیک مرزبانی ترکیه و هنگ مرزی ایران قرار نگیرد، از یخ زدگی و دفن شدن زیر بهمن می میرد.

محلی ها می گویند که دوشنبه شب و بعد از پیدا شدن جسد پنجمین کولبر مفقود شده در روستای مرزی ترکیه، جواز دفن هم صادر شد. محلی ها می گویند از 5 کولبری که ظهر دوشنبه 29 دی، گرفتار سقوط بهمن شدند، 2 کولبر، کمتر از 20 سال سن داشتند؛ پیمان کامران، 17 ساله، یاور، 19 ساله. می گویند 3 کولبر، متاهل بودند؛ متین که پدر یک فرزند بوده، کامران کمال که پدر 2 فرزند بوده، بیلن که پدر 2 فرزند بوده. نان و معاش در مناطق مرزی غرب ایران، گاهی معادل جان قیمت دارد.

یکی از محلی ها از هیبت خوف انگیز مورداغی می گوید؛ از همان صخره های سر به فلک کشیده که تا شهریور هر سال هم سپیدپوش است و پشت و روی همین صخره هاست که کولبران، سقوط می نمایند و یخ می زنند و زیر خروار ها برف فشرده دفن می شوند و سر و قلب و پا و دست شان، آماج گلوله های سرگردان هنگ مرزی و مرزبانی ترک می گردد و می گوید که نوار ماکو تا ارومیه را که روی نقشه ایران نگاه کنی، همه، راستا رفت و آمد پنهانی کولبرهاست و می گوید همه این نوار مرزی، کولاک خیز است و کولبر هم وقت کولاک، راهی می گردد؛ وقتی که دید مرزبان، تار می گردد و جای گود افتاده پا های کولبر روی حجم نیم متری و یک متری و دومتری برف را نمی بیند و می گوید: همین کولاک است که جوان های مان و مردهای مان را از ما می گیرد و می بلعد و سیر هم نمی گردد...