غذاهای شب چهارشنبه سوری؛ طبق آداب و رسوم
به گزارش مجله رویای کره ای، سفرۀ ایرانی شامل چندین مدل غذای مخصوص چهارشنبه سوری است. چهارشنبه سوری یکی از آیین های پاک و جشن های ایرانی است که از غروب آخرین سه شنبهٔ ماه اسفند، تا پس از نیمه شب تا آخرین چهارشنبهٔ سال، برگزار می گردد. طبق فلسفه چهارشنبه سوری برافروختن آتش و پریدن از روی آتش مشخصهٔ اصلی آن است. این جشن، نخستین جشن از مجموعهٔ جشن ها و مناسبت های نوروزی است که با برافروختن آتش و بعضی رفتارهای نمادین دیگر، به صورت جمعی در فضای باز برگزار می گردد. که در این پست به آن ها اشاره خواهیم کرد.

خوراکی های سفره چهارشنبه سوری
اگرچه چهارشنبه سوری به آتش بازی و غذاهای خاصش معروف است اما نمی توان این شب را بدون خوردن انواع خوراکی و خواندن شعر چهارشنبه سوری سپری کرد. قدیمی ترها معتقد بودند برای شیرین کام ماندن در چنین شبی باید خوراکی های شیرین سرو کرد. از برترین خوراکی ها برای چهارشنبه سوری می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- باسلوق
- تخمه
- قیصی
- انواع میوه های خشک
- برنجک
- نان برنجی
غذاهای شب چهارشنبه سوری
در شب چهارشنبه سوری نیز مانند سایر مناسبت های ایرانی غذاهای مختلفی سرو و پیغام تبریک چهارشنبه سوری ارسال می گردد. از آش گرفته تا انواع پلو و خورش جزو غذاهای خوشمزه این شب هستند. در ادامه به معرفی غذاهای مختلف چهارشنبه سوری پرداخته ایم.
مرصع پلو
قدیمی ترین غذای مخصوص چهارشنبه سوری، این پلوی خوش طعم و عطر و خوش رنگ است. برای تهیه مرصعه پلو به مواد زیر احتیاج دارید:
عنوان | اندازه |
برنج | 4 پیمانه |
سینه مرغ | 400 گرم |
کشمش | ½ پیمانه |
زرشک | ½ پیمانه |
پیاز | 3 عدد بزرگ |
خلال بادام | 1/4 پیمانه |
خلال پسته | 1/4 پیمانه |
خلال پوشت پرتقال | 1/4 پیمانه |
زعفران دم نموده | 2 قاشق غذاخوری |
دارچین | نصف قاشق چای خوری |
آب لیمو ترش | 2 قاشق غذاخوری |
نمک و فلفل سیاه | به اندازه مورد احتیاج |
زردچوبه و روغن | به اندازه مورد احتیاج |
طرز تهیه:
برای تهیه مرصع پلو ابتدا قسمت نارنجی پوست پرتقال را جدا کنید و آن را در اندازهی آب خیس کنید. پس از بین رفتن تلخی پوست پرتقال آن را آبکشی کنید. یکی از پیازها را پوست گرفته و حلقه حلقه کنید. گوشت مرغ را همراه با پیاز و آبلیمو درون ظرفی بزنید و درب ظرف را ببندید. به جای مانده پیازها را خلالی برش دهید و درون تابه ای تفت دهید. مرغ را به آن اضافه و مواد را کاملا سرخ کنید. ادویه ها را به مواد اضافه کنید. پس از 20 دقیقه مرغ شما آماده است. اندازهی زعفران دم نموده را همراه با اندازه آبلیمو و دارچین به مواد اضافه کنید. برنج را پپزید. خلال بادام را درون گلاب خیس و سپس آبکشی کنید. زرشک و کشمش را نیز در اندازهی آب بریزید و بعد آن را آبکشی کنید. زرشک و خلال بادام را تفت دهید. پس از آماده شده همه مواد، گوشت و برنج را درون دیس بریزید و آن را با مواد تفت داده شده و تزیین کنید. نوش جان!
رشته پلو
رشته پلو، یکی از غذاهای سنتی، خوش طعم و محبوب ایرانی است که در بسیاری از نقاط کشور به عنوان غذای مخصوص شب چهارشنبه سوری طبخ می گردد. این غذا به علت ترکیبات ساده و در دسترس، از محبوبیت خاصی برخوردار است. مواد مورد احتیاج برای تهیه رشته پلو در جدول زیر نوشته شده است:
عنوان | اندازه |
رشته پلویی | 150 گرم |
برنج ایرانی | 2 تا 3 پیمانه |
گوشت چرخ نموده | 350 گرم |
خرما | ½ پیمانه |
کشمش | ½ پیمانه |
پیاز میانه | 1 عدد |
سیب زمینی | 2 عدد |
دارچین | ½ قاشق چای خوری |
روغن مایع | 2 قاشق غذا خوری |
فلفل سیاه | به اندازه مورد احتیاج |
زردچوبه | 1 قاشق چای خوری |
زعفران دم نموده | 2 قاشق سوپ خوری |
طرز تهیه:
ابتدا برنج را از 3 تا 4 ساعت قبل از پخت آن با آب و اندازهی نمک خیس کنید. سپس آن را همراه با اندازهی آب، نمک و روغن بپزید. پس از ده دقیقه آن را آبکشی کنید. سیب زمینی ها را پوست بکنید و حلقه ای برش دهید. حالا توی یک قابلمه دیگر را با روغن چرب کنید، کمی کنجد سفید بریزید و سیب زمینی های حلقه شده را ته دیگ بچینید. در نهایت برنج و رشته پلویی که در مرحله قبلی آبکش نموده اید را اضافه کنید. یک قاشق روغن و اندازهی زعفران را بر روی برنج بریزید. در این فاصله قلقلی های را آماده کنید. برای تهیه این نوع گوشت نیز ابتدا پیاز را رنده کنید و آب آن را بگیرید. سپس پیاز، گوشت و ادویه را با یکدیگر ورز دهید و گوشت را شبیه به توپ های کوچک درآورید و تفت دهید. کشمش را نیز کمی با گوشت تفت دهید تا طعم خام آن از بین برود. پس از دم کشیدن برنج می توانید با کوفته و کشمش آن را تزیین نموده و برای غذای مخصوص چهارشنبه سوری میل کنید. نوش جان!
فیلم آموزشی طرز تهیه رشته پلو با گوشت؛ لذیذ و آسان
غذای چهارشنبه سوری در تبریز
آداب و رسوم چهارشنبه سوری در تبریز همچون شهرهای دیگر ایران است. پختن غذاهایی مانند قرمه سبزی و کوفته تبریزی در این شب رایج است. شما می توانید در کنار انواع آجیل چهارشنبه سوری غذاهای این شهر را تهیه و سرو کنید.
قرمه سبزی
قرمه سبزی از جمله غذاهای ایرانی است که معمولا با گوشت قرمز تهیه می گردد. البته می توانید از اندازهی گوشت مرغ نیز بهره ببرید. مواد لازم برای تهیه این غذا در جدول زیر نوشته شده است:
عنوان | اندازه |
گوشت گوسفندی خورشتی | 350 گرم |
پیاز | 2 عدد میانه |
لوبیا قرمز | 1 پیمانه |
سبزی قرمه | 500 گرم |
لیمو عمانی | 3 عدد بزرگ |
روغن | به اندازه لازم |
نمک، فلفل و زردچوبه | به اندازه لازم |
طرز تهیه:
ابتدا لوبیاها را بشویید و حداقل 12 ساعت آن ها را در آب ولرم خیس کنید تا نفخشان گرفته گردد. سبزی قرمه خرد شده را در قابلمه بریزید تا آب اضافه آن جمع گردد. سپس اندازهی روغن به آن اضافه و سبزی را سرخ کنید. پیازها را خرد یا رنده کنید و در اندازهی روغن تفت دهید. سپس گوشت را نیز به آن اضافه نموده و تفت دهید. تمام مواد را درون قابلمه بریزید و اندازهی آب به آن اضافه کنید. قابلمه را روی حرارت قرار دهید تا مواد بیفتند. در نیم ساعت آخر لیمو عمانی و اندازهی نمک به خورش اضافه کنید. نوش جان!
کوفته تبریزی
کوفته تبریزی اصیل، غذایی لذیذ است. برای منسجم شدن این غذا گوشت را در هاون می کوبند. در جدول زیر مواد اولیه برای تهیه 7 کوفته تبریزی نوشته شده است.
عنوان | اندازه |
گوشت چرخ نموده | 500 گرم |
تره | 100 گرم |
مرزه | 100 گرم |
آویشن خشک | 1 قاشق غذاخوری سرخالی |
برنج | نصف پیمانه |
لپه | نصف پیمانه |
پیاز بزرگ | 3 عدد |
تخم مرغ | 1 عدد |
سیب زمینی | 1 عدد |
رب گوجه فرنگی | 2 قاشق غذاخوری |
کره | 50 گرم |
قیصی | 10 عدد |
زرشک | 3 قاشق غذاخوری |
ادویه گوشت، زردچوبه، فلفل سیاه و نمک | به اندازه لازم |
طرز تهیه:
گوشت چرخ نموده را درون غذاساز بریزید تا کاملا له گردد. لپه خیس خورده، سیب زمینی پوست گرفته شده و اندازهی آب را درون قابلمه بریزید. برنج را نیز نیم پز کنید. پیازها را خرد و سرخ کنید. لپه و سیب زمینی را بکوبید و سپس با گوشت، برنج نیم پز، سبزی ها و اندازهی پیاز رنده شده مخلوط کنید و ورز دهید. اندازهی از پیاز داغ را نیز با قیصی خردشده و زرشک مخلوط کنید. از ترکیب گوشت و برنج به اندازه پرتقال کوچکی بردارید و آن را ورز دهید تا گرد گردد. اندازهی از ترکیب قیصی و زرشک وسط کوفته بریزید. کوفته ها را گرد کنید و درون قابلمه سس بگذارید. پس از پخت گوشت کوفته شما آماده است. نوش جان!
برای تزیین کوفته تبریزی در سفره چهارشنبه سوری می توانید از آلوهای جنگلی بهره ببرید.
غذای چهارشنبه سوری در تهران
در تهران نیز همچون سایر شهرهای ایران علاوه بر وسایل چهارشنبه سوی غذاهای مختلفی برای برگزاری آیین چهارشنبه سوری تهیه می گردد. از جمله این غذاها می توان به آش ابودردا و دلمه اشاره نمود.
آش ابودردا
یکی از آش های سنتی ایرانی است که در چهارشنبه آخر سال به عنوان غذای مخصوص چهارشنبه سوری تهیه می گردد. مواد مورد احتیاج برای تهیه آش ابودردا عبارت اند از:
عنوان | اندازه |
عدس | 1/2 پیمانه |
لوبیا چیتی | 1/2 پیمانه |
ماش | 1/2 پیمانه |
نخود | 1/4 پیمانه |
بلغور | 1/4 پیمانه |
پیاز | 3 عدد |
برنج | 2 قاشق سوپ خوری |
سبزی آش | 700 گرم |
رشته آش | 350 گرم |
کشک، پیاز داغ، سیر داغ، نعنا داغ، نمک، فلفل سیاه، زردچوبه و فلفل قرمز | به اندازه مورد احتیاج |
طرز تهیه:
از شب قبل تمام حبوبات را همراه با اندازهی آب در ظرف های جداگانه بریزید. هر دو ساعت یک بار آب آن ها را بگیرید تا نفخشان از بین برود. سپس حبوبات را در ظرف های جداگانه بپزید. پیازها را خلالی کنید و همراه با اندازهی روغن و زردچوبه در تابه ای تفت دهید. حبوبات پخته شده را همراه با عدس و ماش درون قابلمه ای بریزید. پس از نرم شدن مواد آش، سبزی را به مواد اضافه کنید. بعد از پختن سبزی ها رشته آش را سه قسمت کنید و درون قابلمه بریزید. می توانید قبل از سرو کردن آش اندازهی کشک به آن اضافه کنید. پس از جا افتادن رشته ها آش ابودردای شما آماده است. نوش جان!
می توانید این آش را با اندازهی سیر داغ، نعنا داغ و کشک تزیین کنید.
دلمه، غذای تهرانی چهارشنبه سوری
از دیگر غذاهای محبوب تهرانی ها برای چهارشنبه سوری می توان به دلمه برگ مو اشاره نمود. مواد لازم برای تهیه دلمه برگ مو برای 6 نفر در جدول زیر نوشته شده است:
عنوان | اندازه |
برگ مو | 1 کیلوگرم |
گوشت چرخ نموده | 500 گرم |
سبزی (ترکیبی از مرزه، تره، پیازچه، شوید) | 400 گرم |
پیاز میانه | 3 عدد |
لپه | دو سوم پیمانه |
برنج | دو سوم پیمانه |
بلغور گندم | دو سوم پیمانه |
رب انار | 2 قاشق غذاخوری |
ماست | 2 قاشق غذاخوری |
کره | 100 گرم |
زرشک | 3 قاشق غذاخوری |
زردچوبه، فلفل سیاه و ادویه کاری | به اندازه لازم |
طرز تهیه:
پیازها را خرد کنید و تفت دهید. گوشت چرخ نموده را نیز به آن اضافه کنید و تفت دهید. کمی بعد ادویه را به مواد اضافه کنید. سایر مواد مانند بلغور و برنج را نیز به ترکیب گوشت و پیاز اضافه کنید و تفت دهید. برنج و بلغور را باید از قبل پخته باشید. برگ های دلمه را در اندازهی آب بجوشانید تا نرم شوند. مواد تفت داده شده را درون برگ های دلمه بریزید و برگ ها را بپیچانید. سپس دلمه ها را درون قابلمه بچینید تا بپزند. در نیم ساعت آخر رب انار را رقیق کنید و روی دلمه ها بریزید. نوش جان!
شما می توانید دلمه را همراه با انواع ژله چهارشنبه سوری سرو کنید.
غذای چهارشنبه سوری در گیلان
غذاهای گیلانی با سبزی های خوش عطر و خوش طعم محلی آماده می شوند. از غذاهای گیلانی مناسب چهارشنبه سوری می توان به آش چهل گیاه یا گزنه، خورش شش انداز و ترش تره اشاره نمود.
آش چهل گیاه یا گزنه
آش چهل گیاه یا گزنه از غذاهای مرسوم شمال کشور برای چهارشنبه سوری است. این غذا سرشار از پروتئین و فیبر است. در جدول زیر مواد لازم برای تهیه آش چهل گیاه نوشته شده است:
عنوان | اندازه |
کدو حلوایی | 100 گرم |
ماست | 1 کیلوگرم |
گزنه، گشنیز و جعفری | 100 گرم |
چغندر | 50 گرم |
لوبیا سفید | 30 گرم |
سیر | 2 حبه |
باقلا سبز بدون پوست | 50 گرم |
نخود و عدس | 50 گرم از هر کدام |
نمک | 1 قاشق چای خوری |
فلفل سیاه | یک چهارم قاشق چای خوری |
زردچوبه | 1 قاشق چای خوری |
طرز تهیه:
حبوبات را از شب قبل و در اندازهی آب گرم خیس کنید. سبزی ها را بشویید و خرد کنید. پوست چغندر و کدو حلوایی را نیز بگیرید و به صورت نگینی خرد کنید. حبوبات را در اندازهی آب بریزید. پس از نیم پز شدن حبوبات چغندر را نیز به آن ها اضافه کنید. برای لعاب داشتن آش می توانید اندازهی آرد را در آب حل و به مواد غذا اضافه کنید. سایر مواد مانند سبزی ها، باقلا و زردچوبه را درون قابلمه حبوبات بریزید و درب قابلمه را ببندید. پس از پخت آش می توانید آن را با اندازهی پیاز داغ تزیین و سرو کنید. نوش جان!
خورش شش انداز
خورش شش انداز از غذاهای خوشمزه و بدون گوشت است که گیلانی ها آن را برای چهارشنبه سوری تهیه می نمایند. در جدول زیر مواد اولیه مورد احتیاج برای تهیه خوش انداز برای 5 نفر نوشته شده است:
عنوان | اندازه |
گردو | 200 گرم |
آب | 4 لیوان |
یخ | 5 تکه |
پیاز میانه | 2 عدد |
بادمجان | 5 عدد |
رب انار | 6 قاشق غذاخوری |
برنج، نمک، فلفل، زردچوبه و ادویه | به اندازه لازم |
طرز تهیه:
گردوها را تفت دهید. سپس اندازهی آب به آن اضافه کنید. پس از گذشت 2 ساعت تکه های یخ را به مواد اضافه کنید تا گردو روغن بیاندازد. پوست بادمجان ها را جدا کنید. بادمجان ها را حلقه ای برش دهید و سپس آن ها را سرخ کنید. پیازها را خرد کنید و تفت دهید. سپس تمام مواد را به گردوها اضافه کنید. پس از گذشت 15 دقیقه خورش شش انداز شما آماده است. نوش جان!
ترش تره
خورش های خوشمزه گیلانی را می توان برای مناسبت های مختلفی تهیه کرد. ترش تره یکی از غذاهای چهارشنبه سوری در گیلان است که هواداران بسیاری دارد. مواد لازم برای تهیه ترش تره برای چهارنفر عبارت اند از:
عنوان | اندازه |
سبزی (ترکیبی از جعفری، گشنیز، اسفناج و تره) | 1 کیلوگرم |
سیر کوچک | 1 بوته |
برنج | 3 قاشق غذاخوری |
تخم مرغ | 4 عدد |
آب نارنج یا آبغوره | 1 فنجان |
روغن، زردچوبه، نمک و فلفل سیاه | به اندازه لازم |
طرز تهیه:
سبزی ها را بشویید و آن ها را خرد کنید. در قابلمه ای میانه، سبزی، برنج و اندازهی آب بریزید. مواد باید روی حرارت میانه بپزند. پوست سیر را بگیرید، آن ها را له کنید و سپس تفت دهید. اندازهی از سیرهای طلایی شده را به سبزی های پخته اضافه کنید. تخم مرغ ها را به به جای مانده سیرها اضاقه کنید و تفت دهید. سپس این مواد را به سبزی اضافه کنید. پس از آن که خورش کمی جوش خورد ترش تره شما آماده است. نوش جان!
غذای چهارشنبه سوری اردبیل
مراسم های چهارشنبه سوری در اردبیل با آیین های خاصی برگزار می شوند. از جمله این آیین ها پختن غذاهای اردبیلی مانند سودو پلو یا سوتی (شیر) پلو است. سوتی پلو اردبیل را می توان با انواع ماهی سرو کرد. مواد مورد احتیاج برای تهیه سوتی پلو اردبیل برای 4 نفر در جدول زیر نوشته شده است:
عنوان | اندازه |
برنج | 4 پیمانه |
شیر | 4 لیوان |
آب | 1 لیوان |
کره | 100 گرم |
زعفران دم نموده غلیظ | 3 قاشق غذاخوری |
گردو، کشمش، خرما و قیصی | به اندازه لازم |
طرز تهیه:
برنج را بشویید و برای نیم ساعت در آب ولرم خیس کنید. سپس برنج را همراه با شیر، آب، 50 گرم کره، زعفران و اندازهی نمک کته کنید. 50 گرم دیگر کره را درون تابه بریزید و پس از ذوب شدن، قیصی، کشمش، خرما و گردو را به آن اضافه کنید. مواد را تفت دهید و سپس به کته اضافه کنید. سوتی پلوی شما آماده است. نوش جان!
سخن آخر؛ در این متن غذاهای مرسوم برای این جشن باستانی را آموزش دادیم. امیدواریم که از آن لذت برده و شب چهارشنبه سوری را به خوشی در کنار جکع گرم خانواده سپری کنید.
منبع: دیجیکالا مگ