قطارهای شهری شب ها به کجا می روند؟ ، زندگی در شیفت شب - مجله رویای کره ای

به گزارش خبرنگاران، قرار است بعد از یک روز کاری قطارهایی که خسته از ایستگاهی به ایستگاه دیگر مسافران را پیاده نموده اند و به مقصد رسانده اند، رویی تازه نمایند و تنی به آب بزنند و برای روزی دیگر آماده شوند.

اینجا متروواش است؛ واقع در خاتمهه صادقیه در غرب تهران. در اینجا همه چیز بوی نم می دهد؛ بوی رطوبت و مایع شست وشو که آغشته به بوی عرق تن کارگرانی است که در شیفت های روزانه و شبانه مشغول به کارند، اما فعالیت آن ها به چشم نمی آید. این کارگران چکمه پوش و دستکش به دست کارشان تمیز کردن قطارهای مترو است تا شهروندان و مسافران مرکز نشین به محض ورود به آن ها دلشان از تمیزی و بوی خوش قطارها ضعف برود. در اینجا زباله ها و آشغال های حدود 2میلیون مسافر روزانه شهر زیرزمینی از واگن های آن تمیز می گردد.

از در که وارد می شوی سوله بزرگی مقابلت می بینی که تماشا سرانجامی آن کار راحتی نیست؛ کارواشی با برس های چند برابر بزرگ تر از هر برسی که تا به حال دیده ایم در دو طرف سوله قرار دارند. از ابتدای سوله، اولین چیزی که خودنمایی می نماید میله های آهنی تیره رنگ بزرگ در دو طرف است که دماغه واگن های مترو از میان آن ها عبور می نمایند. بعد از میله ها برس های رنگارنگ دو طرف تا سرانجام به چراغ های اخطاری می مانند که راهبران قطار را به سمت مرکز شست وشو راهنمایی می نمایند.

طی سال های بهره برداری از متروی تهران، مقدار حساسیت به نظافت قطارهای مترو دست اندرکاران این شهر زمینی را بر آن داشته تا نیروهایی را برای تمیز نگاه داشتن آن طی روز و مدت زمان خدمات رسانی به شهروندان به خدمت بگیرند. به این صورت که در مرحله اول نظافت، برخی از کارگران در زمانی که قطار وارد ایستگاه آخر می گردد به محض خروج مسافران وارد واگن ها می شوند تا چند مأموریت را به انجام برسانند. ابتدا باید واگن را کنترل نمایند تا بسته مشکوکی در آن نباشد، سپس اگر وسیله ای از مسافران جا مانده باشد، سریعاً آن را به مسئولین برسانند. در خاتمه هم زباله ها را، هرچند ریز و کوچک، جمع آوری نمایند. بعلاوه اگر به خاطر تماس دست مسافران با شیشه ها و درها لکه ای روی آن ها وجود دارد، آن را پاک نمایند.

ورود قطارها به متروواش

محمدرضا قلندری، مسئول متروواش خاتمهه صادقیه شرکت بهره برداری متروی تهران و حومه، دراین باره می گوید: مرحله بعدی نظافت در مترو، ورود قطارها به متروواش است که بعد از دادن مسیر و اجازه حرکت از مرکز فرمان، قطار مورد نظر به سمت متروواش حرکت میکند. ما اپراتور دستگاه متروواش هستیم. اپراتور دستگاه را آماده می نماید و کنترل مسیر قطار را به وسیله مرکز فرمان یا برج شیشه ای (اتاق کنترل) به دستگاه می دهد و دریافت قطار در متروواش به انجام می رسد.

فرایند شست وشو، یک فرایند پنج تا شش دقیقه ای است و سرعت قطار بین پنج تا هفت کیلومتر است و بیشتر از این هم نباید باشد. قطار وارد می گردد و با زدن دکمه آغاز، راهبر سنسور قطار را چک می نماید و برس ها فعال می شوند و فرایند شست وشو پنج دقیقه طول می کشد. همزمان مواد شوینده در داخل منبع دترجنت وارد و مواد مخلوط می شوند. این مواد شوینده، مواد مورد تأیید شرکت هستند که به بدنه قطار مخصوصاً پلاستیک های دور شیشه آسیبی وارد نمی نمایند. به ازای هر سی لیتر مواد شوینده تعداد 55 تا 60 رام قطار شسته می گردد و بعد از آن باید منبع شارژ گردد.

آدامس های چسبیده به در و دیوار

تَرشویی مرحله دیگری در متروواش است که بدنه، شیشه ها و صندلی های قطارهایی که مشکل تعمیراتی داشته اند و بیش از یک هفته شسته نشده اند، طی دو تا سه ساعت به دست شش نفر از کارگران نظافت می شوند. معمولاً فاصله زمانی ترشویی یک قطار حداکثر یک هفته اس؛ علاوه بر آن معمولاً شست وشو تنها مخصوص بدنه قطار نیست و موتورشویی قطار هم هر سه هفته یک بار به انجام می رسد.

قلندری درباره بیشترین زباله ای که معمولاً در هنگام نظافت به دست کارگران جمع می گردد، می گوید: آدامس های چسبیده به در و دیوار واگن ها از معضلات ما در شست وشو هستند، چون باید با اسپری مخصوص و کاردک از بین بروند. معضل دیگر خط هایی است که مسافران با تماس پا حین ورود قطار به ایستگاه، روی بدنه قطار ایجاد می نمایند که متأسفانه تمیز کردن این خط ها چند ساعت زمان می برد و ما مجبور می شویم زمان زیادی برای پاک کردن این خط ها صرف کنیم. بارها درخواست نموده ایم تصویر یا فیلمی در مانیتورهای ایستگاه ها برای فرهنگسازی در این زمینه به نمایش درآید و نتیجه این قبیل کارها به مسافران نشان داده گردد که بدانند وقتی خطی روی بدنه قطار انداخته می گردد،

برای پاک کردن آن کارگران باید چقدر زحمت متحمل شوند. بزرگ ترین چالش کارگران به خصوص در شیفت شب سرمای سوله در فصل زمستان است. با آن که قبلاً یک سیستم گرمایشی نصب نموده بودند، اما هیچ وقت این سیستم گرم نشد و به دلیل سرمای محوطه سوله، کارگران زمستانی سخت همراه با نم و رطوبت در شب های بلند زمستانی را تجربه می نمایند. مورد دیگری که قلندری به آن اشاره می نماید لکه هایی است که روی شیشه قطارها می مانند: در این مورد پیگیری زیادی نموده ایم. آب هایی که برای شست وشوی قطارها استفاده می شوند آب سخت است و ما می گوییم برای تصفیه این آب ضروری است دستگاه تصفیه آب تهیه گردد تا کدری و کثیفی و لک های روی شیشه ها از بین برود. دوستان هم چندین بار آمدند و نگاه کردند، اما باز هم درست نشده است.

مواد شوینده آلرژی زا هستند

سلیمان امیرپور سال 1393 وارد مترو شده و هفت سال است که درمتروواش فعالیت دارد. او درباره چالش هایی که در متروواش با آن ها روبرو است، می گوید: کارمان خیلی زیاد است. از طرفی مواد شوینده باعث آلرژی برخی از همکارانم شده. خواهش می کنم مسافران آشغال ها و خوراکی هایی را که چسبندگی دارند، در قطارها نریزند، چون واقعاً مسائل ما در نظافت حین سرویس و متروواش زیاد می گردد.

عبدالمهدی حیدری هم لیسانس مکانیک مترو دارد و اکنون تکنسین دستگاه متروواش است. او اگر دستگاهی خراب باشد، آن را تعمیر می نماید. همه می گویند با وجود تحریم ها حتماً قطعاتی از مترو دیگر وارد نمی گردد و حرکت متروها به مشکل برمی خورد، اما دستگاه های ما بیشتر چینی هستند و دینام و پمپ آن ها در دسترس است. تعدادی از قطعات ما هم فراوری داخل هستند و بومی شده اند. او که قبل از ورود به متروواش در ابنیه مترو کار می کرد، خاطره بدی از مترو در ذهنش مانده است؛ چند سال پیش یکی از همکارانش که یک هفته به بازنشستگی اش مانده بود، بر اثر برخورد با قطار در خط پنج فوت شد.